کراک است،27آذر حامد اختیاری، مسئول آزمایشگاه عصب- روانشناسی مرکز ملی مطالعات اعتیاد با هشدار نسبت به افزایش اعتیاد روانی به ماده کراک اعلام کرد: مصرف کراک باعث احساس گرفتگی، خارش، لذت، بی‌دردی و حالت خواب‌آلودگی می‌شود.
وی ادامه داد: اگر چه این احساس لذت و بی‌دردی در دفعات بعدی مصرف مرتباً کاهش می‌یابد، اما از شدت یبوست و مردمک تنگ بیماران وابسته، با وجود مصرف طولانی مدت عموماً چندان کاسته نمی‌شود.
کراک، هم توهم‌زا هم اعتیاد‌آور
با وجود علائمی که کراک در فرد معتاد ایجاد می‌کند، نکته جالب اینجاست که ماهیت این ماده به عقیده کارشناسان در کشورهای غربی کاملا با نوع مصرفی آن در ایران متفاوت است.
دکتر کامبیز سلطانی‌نژاد، متخصص سم‌شناسی و مشاور علمی مرکز اطلاع‌رسانی دارو و سموم، با تایید این امر، به همشهری این طور توضیح می‌دهد: این ماده در کشورهای غربی، کوکائین نامیده می‌شود ولی در کشور ما با درصد خلوص بالای هروئین به فروش می‌رسد و موجب تشدید اعتیاد به‌خصوص در جوانان می‌شود.
این در حالی است که به گفته طلعت قانع، کارشناس داروسازی و سم شناسی و مسئول مرکز اطلاع‌رسانی داروها و سموم وزارت بهداشت توهم‌زاها موادی هستند که هدف از استفاده آنها ایجاد سرخوشی و هیجان است و بیشتر اعتیاد روانی ایجاد می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه کراک هم جزء مواد توهم‌زاست، معتقد است: ولی در ایران این ماده علاوه بر دارا بودن مقادیر زیادی هروئین، متأسفانه ناخالصی‌های آلوده‌کننده‌ای هم دارد و حتی در نمونه‌های بسیار زیادی از این ماده، به اعتراف وارد‌کنندگان، مدفوع انسانی دیده شده است که همین امر موجب آلوده شدن بدن می‌شود.
با این حال مسئول آزمایشگاه عصب- روانشناسی مرکز ملی مطالعات اعتیاد در توضیح دیگر عوارض این ماده توهم‌زا می‌گوید: با مصرف کراک، تنفس سطحی ضعیف شده و درصورت مصرف زیاد و مسمومیت، قطع تنفس می‌تواند باعث مرگ مصرف‌کننده شود.
وی با بیان اینکه علائم ترک کراک، مشابه علائم ترک هروئین، اما بسیار شدیدتر است، توضیح می‌دهد: در صورت عدم‌مصرف، بیمار معتاد به کراک دچار دردهای شدید عضلانی، استخوانی، شکمی، اسهال شدید و آبریزش بینی می‌شود.
سلطانی‌نژاد می‌افزاید: احساس ولع مصرف و نیاز شدید به مصرف کراک، ممکن است موجب شود بیمار وابسته برای رسیدن به آن به هر کاری دست بزند.
سومین علت مسمومیت
اما ظاهرا مسمومیت با مواد‌مخدر فقط به مصرف کراک محدود نمی‌شود؛ چون اگرچه میزان مصرف این ماده در کشور در حال افزایش است ولی به گفته متخصصان سم‌شناسی هر ماده‌ای که غیر از مقاصد پزشکی و عرف جامعه مصرف شود، در واقع مورد سوء‌مصرف قرار گرفته است؛
به‌طوری‌که دکتر شاهین شادنیا، رئیس بخش مسمومان بیمارستان لقمان در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: آمارهای بیمارستان لقمان نشان داده مواد‌مخدر در سال گذشته سومین علت مسمومیت و مرگ و میر ناشی از آن بوده است.
وی با اشاره به اینکه مواد‌مخدر در کل براساس نوع اثرات‌شان به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند، خاطر‌نشان می‌کند: یک دسته از آنها مواد‌مخدر شبه‌مرفینی است که شامل تریاک، هروئین و اشکال دارویی مثل کدئین، ترامادول و مورفین می‌شود.
دومین گروه از موادی که مورد سوء‌مصرف قرار می‌گیرند ترکیبات توهم‌زا هستند که سردسته آنها حشیش و بعد از آن LSD است. همچنین ترکیبات محرک از قبیل آمفتامین‌ها (اکستازی و شیشه) در رده سوم این دسته از مواد قرار می‌گیرند.
رئیس بخش مسمومان بیمارستان لقمان با اشاره به اینکه در مراحل بعدی، آرام‌بخش‌ها که سردسته آنها الکل است مورد سوء مصرف قرار می‌گیرند، توضیح می‌دهد: البته در کشور ما به‌صورت سنتی ترکیبات مخدر شبه‌مرفین شایع‌تر از گروه‌های دیگر هستند؛ به‌طوری‌که از سال‌ها قبل تریاک و بعد از آن هروئین سردسته این مواد محسوب می‌شوند.
دکتر شادنیا بیشترین موارد مسمومیت را هم به این دسته از مواد نسبت می‌دهد و می‌گوید: معمولا افرادی که این مواد را استعمال می‌کنند، علائمی مانند خواب‌آلودگی، تنگی مردمک چشم و تنگی و افت تنفس در آنها دیده می‌شود؛ به‌طوری‌که حتی همین افت تنفس و به‌دنبال آن کاهش هشیاری منجر به مرگ فرد استعمال‌کننده می‌شود.
نوشیدنی‌های سمی
«در مورد آرام‌بخش‌ها نیز فرد استعمال‌کننده ماده‌ای مثل الکل با مست شدن تعادل خود را از دست می‌دهد و سطح هشیاری و تمرکز در او کاهش پیدا می‌کند. در بسیاری موارد هم این علائم با کاهش شدید قند خون با مرگ و میر همراه است.»
شنیدن این عبارات از زبان رئیس بخش مسمومان بیمارستان لقمان در حالی است که به عقیده کارشناسان، مشروبات الکلی دست ساز و تقلبی هم در بازار رواج زیادی دارد که مواد سمی در این مشروبات منجر به ایجاد عوارض زیادی از جمله کاهش شدید دید فرد استعمال‌کننده می‌شود.
دکتر قانع، در این رابطه به همشهری می‌گوید: مصرف حتی اندک الکل صنعتی یا متانول خطر کوری و مرگ فرد را در پی دارد و با وجود اینکه ماده تلخ‌کننده به این نوع الکل زده می‌شود اما عوارض ناشی از مصرف این ماده خطرناک را هر سال داریم.
مسکن‌های شبه‌مخدر
سوء مصرف مواد می‌تواند در قالب مصرف دارو و مسکن بیش از حد نیز باشد. در رأس تمامی این داروها هم مسمومیت با ترامادول و بعد مسمومیت با داروهای افسردگی 3حلقه‌ای بخش عمده مسمومیت‌ها به‌خصوص در تهران را تشکیل می‌دهند.
دکتر قانع با بیان اینکه ترامادول جزء خانواده مواد‌مخدر محسوب نمی‌شود و از خانواده تریاک نیست اما یک آرام‌بخش است که آثار شبیه مواد‌مخدر دارد، خاطر‌نشان می‌کند: بیشتر مسمومیت‌ها با این دارو عمدی است و به‌علت دوز بالای مصرف به‌وجود می‌آید.
وی با تاکید بر اینکه ترامادول داروی بدون نسخه نیست و حتماً با تجویز پزشک توزیع می‌شود، تصریح می‌کند: اما به هر حال این دارو نیز مانند هر دارو یا ماده مخدر دیگر از کانال‌های غیر‌رسمی و روش‌های غیر‌قانونی در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
